– ಎ. ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಮತ್ತು ಯು.ಬಿ. ಪವನಜ

ಆಧುನಿಕ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಟೈಪ್ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಫೋಟೋಕಂಪೋಸಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ನಿಮ್ಮ ಕೊಡುಗೆ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಗಳ ಮೂಲ ಪ್ರೇರಣೆ ಏನು?

ಸಣ್ಣ ಮುದ್ರಣಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರ ಜೋಡಿಸುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸೇರಿ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ ಆರಂಭಿಸಿದ ನಾನು ಮುಂದೆ ಇವೇ ಅಕ್ಷರಗಳ ಒಡನಾಡಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದೆ. ಅಂದಿನಿಂದ ಆರಂಭವಾದ “ಅಕ್ಷರ ಮೈತ್ರಿ”ಯು “ಅಕ್ಷರ ಪ್ರೀತಿ”ಯಾಗಿ ಬೆಳೆದುಬಂದು ಇಂದಿಗೂ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ. ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ “ಅರ್ಥಗಾರಿಕೆ”ಯನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಒಂದೂವರೆ ಗಂಟೆಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿ ಹಾಗೆ ಬೆಳದು ಬಂದಿದೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ಸಾಧಿಸಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ, ಸದಾ ಹೊಸತೇನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ಇಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಲಿಪಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಒಡನಾಟ ಹೇಗೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು?

ನಾನು ಟೈಪ್‌ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಕಾಲದಿಂದ ಬಂದವನು ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕ ಫೋಟೋಕಂಪೋಸಿಂಗ್‌ನ ವಿಕಾಸದ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವತ: ಭಾಗಿಯಾದವನು. ಮೊದಲಿಗೆ ಮುಂಬೈನ ಟಾಟಾ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಫಂಡಮೆಂಟಲ್ ರಿಸರ್ಚ್‌ನ ಆಣುಶಕ್ತಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ಆಫೀಸರ್ ಆಗಿದ್ದು, ಹಲವಾರು ಸಂಶೋಧನಾ ಬರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದೆ. ನಂತರ, ೧೯೬೨-೬೩ರಲ್ಲಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನ “ಸಿ” ಪ್ರೋಗ್ರಾಮಿಂಗ್‌ನ್ನು ಕಲಿತೆ. ಫೋಟೋಕಂಪೊಸಿಷನ್ ಆರಂಭಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ೧೯೭೬ರಲ್ಲಿ ಟಾಟಾ ಪ್ರೆಸ್ ಸೇರಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ, ಮಹಾದೇವನ್‌ ಅವರ “ಇಂಡಸ್ ವ್ಯಾಲಿ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ – ಎ ಕನ್ಕಾರ್ಡೆನ್ಸ್” ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದ ಮುದ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪಿಯ ಸುಂದರವಾದ ಫಾಂಟನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರಜೋಡಣಾ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಭಾಗಿಯಾದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಅಷ್ಟೂ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡದ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಏಕೆ ಮೂಡಿಸಬಾರದು ಎಂಬ ಆಲೋಚನೆ ಬಂತು. ೧೬೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಕ್ಷರಭಾಗಗಳು (ಗ್ಲಿಫ್‌ಗಳು) ಮೂಡುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಯಾವ ಕೀಲಿ ಒತ್ತಿದರೆ ಏನು ಮುದ್ರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತವಾಗಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗದ ಬ್ಲೈಂಡ್ ಕೀಬೋರ್ಡ್ ಬಳಸಿ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು. ಇದ್ದ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಉಪಾಯವಾಗಿ ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದು ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ಅರಿತೆ.

ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯ ಫೋಟೋಕಂಪೋಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಪ್ರಿಂಟಿಂಗ್ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹೇಗಿತ್ತು?

ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಮತ್ತು ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ಮುದ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಫೋಟೋಕಂಪೋಸಿಗ್ ಸಹ ಬ್ಲೈಂಡ್ ಕೀಬೋರ್ಡ್ ಬಳಸಿಯೇ ಮಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಈಗಿರುವ ಕೀಬೋರ್ಡ್ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕೀಲಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬಳಸಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯ ಅಕ್ಷರಭಾಗಗಳನ್ನು (ಗ್ಲಿಫ್‌ಗಳು) ಕಂಪೋಸ್ ಮಾಡಿಯೇ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಕರಡಚ್ಚು ತಿದ್ದಲು ಪಡೆಯುವ ಕರಡು ಪಠ್ಯದ ಮುದ್ರಣದ್ದೇ ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಮಸ್ಯೆ ಇತ್ತು. ಅಂದಿನ ಡಾಟ್ ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್ ಪ್ರಿಂಟರುಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದಿಗೆ ಇದ್ದದ್ದೇ ೭ ಅಥವ ೯ ಪಿನ್‌ಗಳು. ಇವುಗಳಿಂದ ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಮುದ್ರಿಸುವುದು ಹರಸಾಹಸವಾಗಿತ್ತು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಒತ್ತಕ್ಷರಗಳು ಚಿಕ್ಕಗಾತ್ರದ್ದಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರಿಂಟರುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ವಿವಿಧ ಗಾತ್ರದ ಮತ್ತು ರೂಪದ ಅಕ್ಷರಗಳ ಪಠ್ಯವು ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಮಾನಿಟರ್ನಲ್ಲೇ ನೋಡಿ ಪ್ರಿಂಟರ್ನಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಟ್ರೂಟೈಪ್ ಫಾಂಟ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಇಂತಹ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಪರಿಹಾರವಾದವು. ಇದು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಅಕ್ಷರಗಳಾಗಿಯೇ ಮೂಡಿಸದೆ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರರೂಪದಲ್ಲಿ ರಚಿಸುವ ಕ್ರಮವಾದುದರಿಂದ ಲಿಪಿಸೌಂದರ್ಯದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಹಲವು ಸುಂದರವಾದ ಫಾಂಟ್ಗಳನ್ನು ಸೃಜಿಸಿ ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ನಿಮಗೆ ಈ ಧ್ವನ್ಯಾತ್ಮಕ (ಫೊನೆಟಿಕ್) ಕೀಲಿಮಣೆ ವಿನ್ಯಾಸದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಹೇಗೆ ಬಂತು?

ಇದು ಹೊಸ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಏನಲ್ಲ. ಭಾಷಾ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ಇದು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದೇ ಇದೆ. ವ್ಯಂಜನಕ್ಕೆ ಸ್ವರ ಸೇರಿ ಗುಣಿತಾಕ್ಷರವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ವ್ಯಂಜನಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಂಜನ ಸೇರಿದರೆ ಅದರ ಒತ್ತಕ್ಷರವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಸರಳ ನಿಯಮವನ್ನೇ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಿದ್ದೇನೆ. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ನಲ್ಲಿ ಲಿಪಿ ಮೂಡಿಕೆಗಾಗಿ ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ನಾನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದೆ ಅಷ್ಟೇ. ಕನಿಷ್ಠ ಕೀಲಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳ ಲಿಪಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಲಿಪಿಯ ಧ್ವನಿಯನ್ನೇ ಆಧರಿಸಿ ಅವೇ ಕೀಲಿಗಳ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಬೆರಳಚ್ಚು ಕಲಿಯುವುದು ಬಹಳ ಸುಲಭವಾಯಿತು. ಅಲ್ಲದೆ, ಶಿಫ್ಟ್ ಕೀಲಿಯೊಂದನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಶಿಫ್ಟ್ ಕೀಲಿ ಬಳಸದೆ ಹ್ರಸ್ವ ಸ್ವರಗಳು ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಶಿಫ್ಟ್ ಕೀಲಿ ಬಳಸಿ ದೀರ್ಘ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮಹಾಪ್ರಾಣ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸುವ ತರ್ಕದಿಂದಾಗಿ ಬೆರಳಚ್ಚು ಮಾಡುವಾಗ ಕೀಲಿಗಳ ಹುಡುಕಾಟದ ಪ್ರಮೇಯವಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳೂ ಸಹ ಬಹುತೇಕ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಈ ತರ್ಕ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬಂತು ಆದುರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಷಾ ಲಿಪಿಗಳ ಬೆರಳಚ್ಚಿಗೆ ಇದೇ ವಿನ್ಯಾಸವು ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದಿದೆ ಎನ್ನಬಹುದು.

ಈ ನಿಮ್ಮ ಕೀಲಿಮಣೆ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ನೀವು ಪೇಟೆಂಟ್ ಮಾಡಿಸಲಿಲ್ಲವೇಕೆ?

ಪೇಟೆಂಟ್ ಮಾಡಿಸಿದ್ದರೆ ಹಣ ಮಾಡಬಹುದಿತ್ತೋ ಇಲ್ಲವೋ ಹೇಳಲಾರೆ. ನನಗೆ ವ್ಯವಹಾರ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ನಾನು ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಹಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ಆದುದರಿಂದ ಬೇಕೆಂತಲೇ ಇದನ್ನು ಪೇಟೆಂಟ್ ಮಾಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ನ “ಫೊನೆಟಿಕ್ ಇನ್ಪುಟ್ ಸಿಸ್ಟಂ” ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೂ ಇದು ಬಳಕೆಯಾಗಲಿ ಎಂಬುದು ನನ್ನ ಸದುದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಅದು ಈಡೇರಿದೆ.

ಈ ನಿಮ್ಮ ಕೀಲಿಮಣೆ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿರುವ ಗಣಕ ಪರಿಷತ್ತು ಕನ್ನಡದ ಅಧಿಕೃತ ಕೀಲಿಮಣೆ ವಿನ್ಯಾಸ ಎಂದು ಸರಕಾರದ ಅಂಗೀಕಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ನೀವು ಅನುಮತಿಸಿದ್ದಿರಾ ?

ವಿನ್ಯಾಸದ ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಅಧಿಕೃತ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲು ಯಾರೂ ಸಹ ನನ್ನ ಅನುಮತಿಯನ್ನೇನೂ ಕೇಳಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅವುಗಳಿಗೆ ನನ್ನ ತಕರಾರೇನಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ವಿನ್ಯಾಸ ಕನ್ನಡದ ಅಧಿಕೃತ ವಿನ್ಯಾಸವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸಂತೋಷವಾಗಿದೆ. ನನ್ನ “ಸೇಡಿಯಾಪು”ನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆದಾರನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಕೀಲಿಮಣೆಯನ್ನೂ ಅಳವಡಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಯಾವತ್ತೂ ಉತ್ತಮ ಬಳಕೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಬಂದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಸಿ ಕನ್ನಡ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಅಕ್ಷರಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ ನಿಮಗೆ ಅದು ಕಷ್ಟದಾಯಕ ಎನ್ನಿಸಿತೆ?

ಈ ಅಕ್ಷರಗಳ ಲೋಕವೂ ಸಹ ಒಂದು ಮಾಯಾಜಾಲವೇ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮಾನಿಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ ಮಾಡಲು ಪಿಕ್ಸೆಲ್‌ಗಳ ಸಮಸ್ಯೆ. ಮ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರೂ ಅದರ ಪ್ರಿಂಟ್‌ನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಉತ್ತಮವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಈ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ ಕೊಂಬುಗಳನ್ನು (ಉ ಕಾರದ ಕೊಂಬು) ನೀಡುವುದು ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಏಕರೂಪವಾಗಿಲ್ಲ. ಡಿಸ್‌ಪ್ಲೇ ಮತ್ತು ಪ್ರಿಂಟಿಂಗ್‌ನ ಹಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ ಕನ್ನಡದ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೂ ಕೊಂಬನ್ನು ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀಡಿದರೆ ಹೇಗೆ ಎಂಬ ಆಲೋಚನೆ ಬಂತು ಹಾಗೆಯೇ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯ ಒತ್ತಕ್ಷರಗಳ ಬದಲಿಗೆ ವ್ಯಂಜನಗಳ ಯಥಾರೂಪದ ಒತ್ತಕ್ಷರಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದು ಸುಲಭ ಎಂದು ಆಲೋಚಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ಗುರುಗಳಾದ ಸೇಡಿಯಾಪು ಕೃಷ್ಣಭಟ್ಟರು “ಅಕ್ಷರ ಸುಧಾರಣೆ ಬೇಡ, ಯಾರೂ ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ನಮ್ಮ ಕೆಲಸವೂ ಅಲ್ಲ. ಅದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡು” ಎಂದರು. ಅದು ನಿಜವೂ ಹೌದು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಗೆ ಒಗ್ಗಿಸಬೇಕೆ ಹೊರತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕಾಗಿ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಲಾಗದು.

ನಿಮ್ಮ “ಸೇಡಿಯಾಪು” ತಂತ್ರಾಂಶದ ಉಗಮ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬಳಕೆಗೆ ತಂದ ಬಗೆ ಹೇಗೆ?

ತುಳು ಭಾಷೆಯ ಅರ್ಥಕೋಶವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ನನ್ನ ವಿದ್ಯಾಗುರುಗಳಾದ ಸೇಡಿಯಾಪು ಕೃಷ್ಣಭಟ್ಟರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾದ “ಸೇಡಿಯಾಪು” ಹೆಸರಿನ ಪದಸಂಸ್ಕಾರಕ ತಂತ್ರಾಶವನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದೆ. ಇದನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿ ಕನ್ನಡದ ಆವೃತ್ತಿಯಾನ್ನಾಗಿಸಿ ಕನ್ನಡದ ಎಡಿಟರ್ ತಂತ್ರಾಂಶ “ಸೇಡಿಯಾಪು”ವನ್ನು ಉಚಿತ ಬಳಕೆಗೆ ೧೯೮೮ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ. ಅದರ ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಅಂದಿನ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ನೀಡಲು ಹೋಗಿದ್ದಾಗ ಭೇಟಿಯಾದ ಡಾ. ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕಂಬಾರರು ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಬಹುವಾಗಿ ವಿಚಾರಿಸಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಕನ್ನಡ ವಿ.ವಿ.ಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಗೆ ತಂದರು. ಭಾಷಾ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ ಡಾ. ಕೆ.ವಿ.ನಾರಾಯಣರ ಮಿತ್ರರೂ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿ.ವಿ.ಯ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆಗಿದ್ದ ಶ್ರೀಧರ್ “ಸೇಡಿಯಾಪು”ವನ್ನು ತಮ್ಮ ಲ್ಯಾಪ್ಟಾಪ್ನಲ್ಲಿ ಒಯ್ದು ಅದನ್ನು ಇಂಟರ್ನೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದಾಚೆಗೆ ಅದು ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲ ಕನ್ನಡಿಗರ ಬಳಕೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಮತ್ತು ಉಚಿತವಾಗಿ ದೊರೆಯುವಂತಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂತು.

ಕನ್ನಡ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ತಾವು ಹಲವು ಪ್ರಥಮಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಿರುವ ಸಾಧನೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಬಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ತಮಗೆ ಏನೆನ್ನಿಸುತ್ತೆ?

ನಾನು ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸವನ್ನು ನನ್ನ ಆತ್ಮತೃಪ್ತಿಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ತುಳು ಭಾಷೆಗೆ ನೀಡಿರುವ ಕೊಡುಗೆ ಗುರುತಿಸಿ ತುಳು ಅಕಾಡೆಮಿ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ಸನ್ಮಾನಿಸಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ಈಗ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಮತ್ತು ಗಣಕ ಪರಿಷತ್ತುಗಳು ಸನ್ಮಾನಿಸಿವೆ. ನಾನು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನಾನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳೂ ಸಹ ನನ್ನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಬಂದಿಲ್ಲ!.

ಕನ್ನಡದ “ನುಡಿ”, “ಬರಹ” ಲಿಪಿ ತಂತ್ರಾಂಶ ಮತ್ತು “ಯುನಿಕೋಡ್” ಎನ್ಕೋಡಿಂಗ್ ಕುರಿತ ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವೇನು?

“ನುಡಿ” ಮತ್ತು “ಬರಹ”ಗಳು ಅಥವಾ ಇತರೆ ಯಾವುದೇ ಫಾಂಟ್ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ “ಆಸ್ಕಿ” (ASCII) (ಅಮೆರಿಕನ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಕೋಡ್ ಫಾರ್ ಇನ್ಫಾರ್ಮೇಷನ್ ಇಂಟರ್ಚೇಂಜ್) ಎನ್ಕೋಡಿಂಗ್ ಇದೆ. ಈಗ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ಎನ್ಕೋಡಿಂಗ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡನ್ನು ವಿಶ್ವ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಯುನಿಕೋಡ್. ಕನ್ನಡಕ್ಕೂ ಸಹ ಈಗ “ಯುನಿಕೋಡ್” ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಯುನಿಕೋಡ್‌ನ ಅಳವಡಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಕನ್ನಡದ ಯುನಿಕೋಡ್ ನಿಗದಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾನೂ ಸಹ ಕೆಲವು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದೆನು. ಆದರೆ, ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವರು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಲಿಲ್ಲ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈ ಕುರಿತು ಕೆಲವು ವಿವಾದಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು. ನಾನು ವಿವಾದಗಳಿಂದ ಯಾವಾಗಲೂ ದೂರ ಉಳಿಯಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಸುಮ್ಮನಾದೆ. ಕನ್ನಡ ಯುನಿಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಸಲಹೆಗಳು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಬಾರದ್ದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ತೊಂದರೆ ಏನಿಲ್ಲ.

ಯುನಿಕೋಡ್ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಸಹಕಾರಿ?

ಆಸ್ಕಿ ಎನ್ಕೋಡಿಂಗ್ ಇರುವ ಕನ್ನಡದ ಪಠ್ಯ ಅಂದರೆ “ನುಡಿ” ಅಥವಾ “ಬರಹ”, ಅಲ್ಲದೆ, ಶ್ರೀಲಿಪಿ, ಆಕೃತಿ, ಪ್ರಕಾಶಕ್ ಇಂತಹ ಫಾಂಟ್ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ನಡ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಅಂತರಜಾಲದಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಲು (“ಸರ್ಚ್” ಮಾಡಲು) ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೇಕೆ, ನಾವೇ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿರುವ ಡಾಕ್ಯುಮೆಂಟ್ ಫೈಲ್ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಹುಡುಕಾಟ ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ. ಅದೇ ಪಠ್ಯವು “ಯುನಿಕೋಡ್”ನಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಹುಡುಕಾಟ ಅತಿ ಸುಲಭ. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತನ್ನದೇ ಸ್ವತಂತ್ರ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇಲ್ಲ. ಯುನಿಕೋಡ್ ಬಂದ ನಂತರ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತನ್ನದೇ ಆದ ಸ್ಥಾನ ದೊರೆತಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಹಲವಾರು ಡಿಸ್ಪ್ಲೇ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು, ಪಠ್ಯ ಇದ್ದರೂ ಅವನ್ನು ಹುಡುಕಲಾಗದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಂಕ್ ಕ್ಯಾರೆಕ್ಟರ್ ಅಂದರೆ ವಿಚಿತ್ರ, ಅಪರಿಚಿತ ಲಿಪಿಗಳು ಮೂಡುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಹಾಗೂ ಅಕ್ಷರಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆಯ ರೀತ್ಯ ವಿಂಗಡಣೆ ಮಾಡಲಾಗದಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು – ಇವೆಲ್ಲವುಗಳಿಂದ ನಾವು ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಬಹುದು. ವಿಶ್ವ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಗೊಂದಲವಿರುವುದಿಲ್ಲ.

ಯುನಿಕೋಡ್‌ನ ಈ ಉಪಯೋಗಗಳ ಕುರಿತು ಎಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ?

ಬಹುಶ: ಇದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ತಿಳಿದಿದ್ದರೂ ಅದರ ಅರಿವು ಸಮಗ್ರವಾಗಿಲ್ಲ. ಯುನಿಕೋಡ್ ಎನ್ನುವುದು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ವಿಶ್ವ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ನಲ್ಲಿ ಗೊಂದಲವಿಲ್ಲದೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ, ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವ ಒಂದು “ಎನ್ಕೋಡಿಂಗ್” ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್. ಇಂತಹ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡನ್ನು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿ ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ನೀಡುವುದು ಆಯಾಯ ತಂತ್ರಾಂಶ ತಯಾರಕರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ. ಬಳಕೆದಾರರು ಯುನಿಕೋಡ್ನ ಉಪಯೋಗಗಳನ್ನು ಅರಿತು ತಮಗೂ ಅಂತಹ ಯುನಿಕೋಡ್ ಬೆಂಬಲ ಉಳ್ಳ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳೇ ಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅದರ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಕಟಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಬಳಕೆದಾರರಾದ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುವ “ಕ್ವಾರ್ಕ್ ಎಕ್ಸ್ಪ್ರೆಸ್” ತಂತ್ರಾಂಶವು ಯುನಿಕೋಡ್ ಬೆಂಬಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ. (ಅಂದರೆ ಯುನಿಕೋಡ್ನ ರೆಂಡರಿಂಗ್ ಇದರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ.) ಇದರಲ್ಲಿ ಯುನಿಕೋಡ್ ಫಾಂಟನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ತಮಗೂ ಯುನಿಕೋಡ್ ಎನೇಬಲ್ ಆದ ಕ್ವಾರ್ಕ್ ತಂತ್ರಾಂಶ ಬೇಕೇ ಬೇಕು ಎಂದು ಅದರ ತಯಾರಕರನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರೆ, ತಯಾರಕರೂ ಅವರ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಯುನಿಕೋಡ್ ಅಳವಡಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಯುನಿಕೋಡ್ ಅಳವಡಿಸಿದ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡದ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಪರಸ್ಪರ ಹೋಲಿಸುವುದು, ಹುಡುಕುವುದು, ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಓದಿ: ಕೆ.ಪಿ. ರಾವ್ ಅವರ ಪರಿಚಯ

(ಕೃಪೆ: ಉದಯವಾಣಿ, ನವಂಬರ್ ೧, ೨೦೦೬)